Γράφει ο Παναγιώτης Δ. Μακρής *

Σκηνές Αποκάλυψης φαντάζουν οι δρόμοι και οι γειτονιές της Βηρυτού μετα τη φονική έκρηξη στην καρδιά του Λιβάνου.

Το νιτρικό αμμώνιο NH4NO3 είναι χημικό λίπασμα, το άζωτο είναι ένα βασικό στοιχείο για αυτήν τη διαδικασία και το νιτρικό αμμώνιο είναι ιδιαίτερα καλό, σε σύγκριση με άλλα λιπάσματα, στην παροχή θρεπτικών συστατικών στα φυτά. Είναι επίσης μια εκρηκτική ένωση και χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο σε εργασίες εξόρυξης και κατασκευής που απαιτούν εκρήξεις. Υπό κανονικές συνθήκες, η χημική ουσία είναι εξαιρετικά σταθερή. Μπορεί να εκραγεί όταν έλθει σε επαφή με πετρέλαιο και στη συνέχεια θερμανθεί, γεγονός που πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση και έτσι χρησιμοποιείται επίσης για την κατασκευή βομβών. Όταν θερμαίνεται πάνω από 70 βαθμούς Κελσίου, το νιτρικό αμμώνιο αρχίζει να υφίσταται αποσύνθεση. Αλλά με ταχεία θέρμανση ή έκρηξη, μπορεί να συμβεί χημική αντίδραση που μετατρέπει το νιτρικό αμμώνιο σε άζωτο Ν2 και αέριο οξυγόνο Η2 και υδρατμούς Η2Ο. Τα προϊόντα της αντίδρασης είναι ακίνδυνα - βρίσκονται στην ατμόσφαιρα μας - αλλά η διαδικασία απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες ενέργειας.
Η ιδέα της δημιουργίας κάθε είδους εκρηκτικών είναι η μετάβαση από μια ένωση υψηλής ενέργειας σε μια χαμηλής ενέργειας και να εκλυθούν τεράστια ποσά ενέργειας. Αυτό απαιτεί επίσης αυξημένη πίεση π.χ. περιορισμένος χώρος. Η καύση νιτρικού αμμωνίου σε ανοιχτό χώρο , για παράδειγμα, δεν είναι πιθανό να οδηγήσει σε έκρηξη, επιπλέον, κατά την έκρηξη, δεν εξαντλείται όλο το νιτρικό αμμώνιο. Αποσυντίθενται αργά δημιουργώντας τοξικά αέρια όπως οξείδια του αζώτου. Αυτά τα αέρια είναι υπεύθυνα για το κόκκινο χρώμα του καπνού κατά την έκρηξη καθώς επίσης οι υδρατμοί του αέρα συμπυκνώνονται ταχέως, σχηματίζοντας το λευκό «μανιτάρι».
Η ποσότητα του χημικού εκρηκτικού που ανεφλέγη ήταν 2700 τόνοι κατά προσέγγιση 3000 τόνοι, δηλαδή 3 kt (kilotons) εκρηκτικού κάνει την ίδια ζημιά σαν μια πυρηνική βόμβα 3 χιλιοτόνων με την μόνη διαφορά ότι δεν υπάρχει η επίδραση της ραδιενέργειας.
Στην Χιροσίμα η πυρηνική βόμβα ήταν της τάξεως των 20 kt δηλαδή περίπου 6 φορές ισχυρότερη. Πήραμε πλέον μια γεύση της τρομερής έκρηξης μιας ασθενέστερης βόμβας είδαμε το περίφημο μανιτάρι καταγράψαμε την τρομακτική έκρηξη, τις φλόγες, τα συντρίμμια από τα ερείπια, τους θανάτους, τους χιλιάδες τραυματίες και όλα εκείνα χωρίς την ραδιενέργεια με τα στιγμιαία και τα διαχρονικά εγκαύματα.
Ας αναλογισθούμε λοιπόν τις δυνητικά καταστροφικές συνέπειες των πυρηνικών οπλοστασίων που διατηρούν οι υπερδυνάμεις.

(*) Ο Παναγιώτης Δ. Μακρής είναι Γεωπόνος Τ.Ε / Χημικός-Οινολόγος M.Sc.
Υποψήφιος Διδάκτωρ Χημείας