Η Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Διά Βίου Μάθηση αποτελεί ένα πεδίο στο οποίο καταγράφεται η ανάγκη ουσιαστικής και συνολικής μεταρρύθμισης και όχι η επιλεκτική διόρθωση διαδικασιών ή εκπαιδευτικών διαδρομών.

Αποτελεί ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/958 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 28ης Ιουνίου 2018 σχετικά με τον έλεγχο αναλογικότητας πριν από τη θέσπιση νέας νομοθετικής κατοχύρωσης των επαγγελμάτων (ΕΕ L 173), κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας για το Ελληνο γερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας.
Η διαδρομή της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης στις χώρες της Ε.Ε. δείχνει ιδιαίτερα ελκυστική, καθώς απορροφά σχεδόν το μισό μαθητικό δυναμικό. Κάτι αντίστοιχο δεν παρατηρείται στη χώρα μας.
• ΣΤΟΧΟΣ Είναι η αντιμετώπιση διαπιστωμένων προβλημάτων, όπως η έλλειψη αξιοπιστίας στην πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων, οι αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ εκπαιδευτικών δομών, η ύπαρξη παρωχημένων προγραμμάτων σπουδών και η ανεπαρκής διασύνδεση με την αγορά εργασίας .
Το σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης πρέπει να διαμορφωθεί έτσι ώστε να παράγει επαγγελματικά προσόντα πολλαπλών επιπέδων και να ενισχύει το ανθρώπινο δυναμικό για την ένταξή του, με υψηλές προσδοκίες, στην αγορά εργασίας.
Η αποτελεσματικότητα του συστήματος παραγωγής επαγγελματικών προσόντων είναι συνάρτηση του βαθμού σύνδεσής του με την αγορά εργασίας. Ας σημειωθεί, επίσης, ότι τα προσόντα επιπέδων 3, 4 και 5 (που καλύπτουν τις βαθμίδες ανάμεσα στο Γυμνάσιο και τα Α.Ε.Ι.), αποκτώνται κυρίως μέσω της ΕΕΚ και εκτιμάται ότι θα αντιστοιχούν στα 2/3 των θέσεων εργασίας έως το 2030.
Είναι βέβαιο ότι με βάση και την ευρωπαϊκή εμπειρία οι συντονισμένες παρεμβάσεις στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) και τη Διά Βίου Μάθηση (ΔΒΜ) θα συνδεθούν άμεσα με την αύξηση της παραγωγικότητας και της οικονομικής μεγέθυνσης και την ταυτόχρονη μείωση του ποσοστού ανεργίας και κυρίως των νέων. Οι προβλέψεις, εξάλλου, του CEDEFOP για το 2030 αναφορικά με την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση αναδεικνύουν ότι τα 2/3 των θέσεων εργασίας θα απαιτούν μεσαία και χαμηλά προσόντα, δηλαδή των επιπέδων 3, 4 και 5.
Τα χρόνια χαρακτηριστικά της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στη χώρα μας είναι η αδυναμία της κοινωνικής της καταξίωσης, η μειωμένη ελκυστικότητά της, η συνεχώς αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητά της, καθώς και η εσκεμμένη, τα τελευταία χρόνια, πολιτική επιλογή της εγκατάλειψής της, ιδιαίτερα σε ότι αφορά στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.). Στους δείκτες ελκυστικότητας και αποτελεσματικότητας της Ε.Ε.Κ., η Ελλάδα βρίσκεται στις τρεις τελευταίες θέσεις των κρατών-μελών.

Τα σημαντικότερα προβλήματα του όλου συστήματος της Ε.Ε.Κ. είναι τα ακόλουθα:

• Η έλλειψη συνάρθρωσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης με το σύστημα Κατάρτισης διότι ελλείπει ο συντονισμός και ο κοινός σχεδιασμός.
• Η αδυναμία σύνδεσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με την αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα οι ειδικότητες να σχεδιάζονται χωρίς διάγνωση των αναγκών της αγοράς εργασίας και με την απουσία των κοινωνικών εταίρων.
• Η παντελής απουσία συστήματος και δομών παραγωγής επαγγελματικών προσόντων επιπέδου.

Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη χώρα μας, στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες, με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετούνται οι εθνικές ανάγκες σε καταρτισμένο δυναμικό.
Ο γρήγορος ρυθμός εφαρμογής νέων τεχνολογιών  και ο επίσης γρήγορος ρυθμός κοινωνικών μεταβολών καθιστούν όλο και πιο αβέβαιες τις προβλέψεις των οικονομικών εξελίξεων και κατά συνέπεια και τις προβλέψεις για τη διαμόρφωση των αναγκών σε ειδικευμένο δυναμικό κατά ειδικότητα και κατά επίπεδο εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά <<δεν υπάρχει αναπτυξιακή προοπτική χωρίς τεχνίτες,  η πραγματική ανεργία προκύπτει από την απειρία, κάτι το οποίο στερεί από την Ελλάδα την προοπτική παραγωγικής και οικονομικής ανάταξης>>. Γι’ αυτό το ΒΕΠ συνεργασία με το ΒΕΑ και το ΒΕΘ έχουν διαμορφώσει το κοινό αίτημα για την ενίσχυση και το μεταρρυθμιστικό εκσυγχρονισμό της τεχνικής εκπαίδευσης σε συνδυασμό με τον επαγγελματικό προσανατολισμό ήδη από τις τρεις πρώτες τάξεις της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης».

ΣΤΟΧΟΣ ΑΛΛΑΓΩΝ

• όχι μόνο για να αρθούν κοινωνικά στερεότυπα του παρελθόντος αλλά για να καταλάβουν τα τεχνικά επαγγέλματα τον κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο που μπορούν να επιτελέσουν.
• ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) να μπει σε νέα τροχιά.
Όσον αφορά στον επαγγελματικό προσανατολισμό  , ήδη να  ξεκινά η ενημέρωση των μαθητών από την Α’ Γυμνασίου.

Ενδεικτικές αλλαγές που επέρχονται με το νομοσχέδιο – Προβλέπεται:

•  Η σύνδεση της επαγγελματικής εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.

Το νομοσχέδιο προβλέπει τη συγκρότηση συμβουλίων με τη συμμετοχή όλων των εταίρων (ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΒ, ΣΕΤΕ, ΕΣΕΕ, ΚΕΕΕ, ΕΝΠΕ, ΚΕΔΕ κ.ά.) που θα ανιχνεύουν τις συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς εργασίας και σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο.
 Στη βάση αυτών των συγκεκριμένων αναγκών, θα καθορίζεται τι μαθήματα θα διδάσκονται στις δομές επαγγελματικές εκπαίδευσης.

• Η ίδρυση Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων
Αντίστοιχα με το θεσμό των Προτύπων σχολείων στη γενική εκπαίδευση, προβλέπεται η ίδρυση Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων στην επαγγελματική εκπαίδευση
• Η ίδρυση νέου εναλλακτικού επιπέδου σπουδών (μετά το Γυμνάσιο και πριν το Λύκειο – Επίπεδο 3)
•  Η αναβάθμιση των ΙΕΚ

Το νομοσχέδιο αποτελεί μια ριζική μεταρρύθμιση στον χώρο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με στόχο την αναβάθμισή της.

ΧΡΟΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ / ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ ΥΠΑΙΘ
ΜΕΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΔ
(Απόσπασμα από την παρουσίαση του νομοσχεδίου στο τμήμα Πολιτική και Δημόσια Διοίκηση του ΟΠΑ)