Οι κινητοποιήσεις των αγροτών που βρίσκονται σε εξέλιξη σε ολόκληρη τη χώρα, με μπλόκα σε βασικούς οδικούς άξονες και σημεία μεταφορών, αναδεικνύουν με σαφή τρόπο τα συσσωρευμένα διαρθρωτικά προβλήματα του ελληνικού πρωτογενούς τομέα.

Τα αιτήματα που διατυπώνονται δεν είναι συγκυριακά, αλλά σχετίζονται άμεσα με τη βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής.
Κεντρικός άξονας των διεκδικήσεων είναι το αυξημένο κόστος παραγωγής (ενέργεια, καύσιμα, αγροεφόδια, ζωοτροφές), η αστάθεια και καθυστέρηση στις ενισχύσεις και αποζημιώσεις, καθώς και η απουσία αποτελεσματικών μηχανισμών διασφάλισης δίκαιων τιμών παραγωγού. Τα ζητήματα αυτά επηρεάζουν το σύνολο της χώρας, με διαφορετική ένταση ανά περιφέρεια.
Στην Ήπειρο, τα παραπάνω προβλήματα αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα λόγω των δομικών χαρακτηριστικών της αγροτικής οικονομίας: μικρός και κατακερματισμένος αγροτικός κλήρος, περιορισμένη πρόσβαση σε κεφάλαια και αυξημένη εξάρτηση από το κόστος των εισροών. Το παράδειγμα της Περιφερειακής Ενότητας Άρτας και της κρίσης στον τομέα των εσπεριδοειδών είναι ενδεικτικό. Οι χαμηλές τιμές παραγωγού, σε συνδυασμό με τη μείωση της παραγωγής και την αύξηση του κόστους, δημιουργούν συνθήκες οικονομικής μη βιωσιμότητας για σημαντικό αριθμό εκμεταλλεύσεων.

Η αντιμετώπιση της κατάστασης απαιτεί συνδυασμό άμεσων και μεσοπρόθεσμων παρεμβάσεων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες της Περιφέρειας Ηπείρου:

• Μείωση του κόστους παραγωγής, μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων στην αγροτική ενέργεια (ενεργειακές κοινότητες, σταθερά τιμολόγια αγροτικού ρεύματος), καθώς και ελέγχου και εξορθολογισμού του κόστους των αγροεφοδίων.
• Στοχευμένη εισοδηματική στήριξη για καλλιέργειες που πλήττονται από έντονες διακυμάνσεις τιμών ή μείωση παραγωγής, με διαφανή κριτήρια και σαφές χρονοδιάγραμμα.
• Αναβάθμιση του ρόλου των συνεταιρισμών και των ομάδων παραγωγών, με θεσμικά και χρηματοδοτικά εργαλεία που ενισχύουν τη συλλογική διαπραγμάτευση και τη βελτίωση της πρόσβασης στις αγορές.
• Ενσωμάτωση καινοτόμων και ψηφιακών εργαλείων στην αγροτική παραγωγή (γεωργία ακριβείας, ψηφιακή παρακολούθηση καλλιεργειών), με έμφαση στην προσβασιμότητα για μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις.
• Ενεργοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε συνεργασία με την Περιφέρεια και τα αρμόδια υπουργεία, για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ολοκληρωμένων αγροτικών παρεμβάσεων.

Οι αγροτικές κινητοποιήσεις καταδεικνύουν ότι η μέχρι σήμερα προσέγγιση, βασισμένη κυρίως σε αποσπασματικές ενισχύσεις, δεν επαρκεί. Απαιτείται ένα συνεκτικό πλαίσιο αγροτικής πολιτικής που θα διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της παραγωγής και τη σταθερότητα του αγροτικού εισοδήματος.
Η Ήπειρος μπορεί να αποτελέσει πεδίο εφαρμογής ενός τέτοιου μοντέλου, εφόσον υπάρξει πολιτικός σχεδιασμός με περιφερειακή εξειδίκευση, σαφείς στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΟΓΑΛΗΣ
Γραμματεία του Τομέα Δημόσιας Διοίκησης, Μέλος του Τομέα Αυτοδιοίκησης, Οικονομικών

(Υπερταμείου και Δημόσιας Περιουσίας) και Μεταναστευτικής Πολιτικής του ΠΑΣΟΚ- Κινήματος Αλλαγής