«Ο περιβαλλοντικός και πολιτιστικός πλούτος στην υπηρεσία της αειφόρου ανάπτυξης»

Ο ποταμός Αώος, από τις πηγές του στις κορυφές της Πίνδου έως τις εκβολές του στην Αδριατική θάλασσα, περιβάλλεται από τοπία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς. Εδώ και αιώνες, ο ρους και η στάθμη του αποτελούν βασική συνιστώσα της ζωής των ανθρώπων που ζουν στην ευρύτερη περιοχή και της φύσης που τον περιβάλλει. Το διασυνοριακό οικομουσείο του ποταμού Αώου αποσκοπεί στην από κοινού προστασία, προβολή και ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής της λεκάνης απορροής του Αώου, από τις πηγές του μέχρι το Τεπελένι της Αλβανίας, συμπεριλαμβάνοντας το Βοϊδομάτη και το Σαραντάπορο με τα Μαστοροχώρια.

Η δημιουργία του οικομουσείου του ποταμού Αώου βασίστηκε σε ήδη υπάρχουσες επιστημονικές μελέτες, σε επιτόπια έρευνα και σε μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής, πάντα σε στενή συνεργασία με την τοπική κοινωνία. Μέσα από τη διαδικασία αυτή επιλέχθηκαν τέσσερις βασικές θεματικές διαδρομές, «Ο Αώος και ο άνθρωπος», «Οι δρόμοι και η διάσχιση του χώρου», «Οι καρποί της γης του Αώου» και «Το νερό κι ο τόπος» μέσα από τις οποίες ο επισκέπτης του οικομουσείου θα έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί και να ανακαλύψει τα ιδιαίτερα πολιτισμικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του τόπου αυτού.

Στα πλαίσια του οικομουσείου θα παραχθεί ένας έντυπος οδηγός, μια διαδραστική ιστοσελίδα καθώς και μια εικονική περιήγηση που θα επιτρέπει στους επισκέπτες να περιπλανηθούν στον χώρο μέσω διαδικτύου. Ως σημεία εκκίνησης από τις δύο χώρες έχουν οριστεί η Βοβούσα και η Πρεμετή. Τέλος, τον Ιανουάριο 2014, θα διεξαχθεί ένα συνέδριο στην πόλη της Κόνιτσας που θα σηματοδοτεί και την επίσημη έναρξη, οπότε και η διαχείριση του οικομουσείου καθώς και η περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίησή του θα περάσει στο διακρατικό δίκτυο ατόμων και φορέων που δημιουργήθηκε, στα πλαίσια του έργου, για το σκοπό αυτό.

Τα οικομουσεία, ανά τον κόσμο, έχουν συμβάλλει στη διατήρηση και στη στήριξη παραδοσιακών επαγγελμάτων, στην καταγραφή και στην μετάδοση της ιστορικής μνήμης, στην αναβίωση τοπικών εκδηλώσεων και στην ανάδειξη και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Παράλληλα ενισχύουν την επαφή της τοπικής κοινωνίας με το περιβάλλον και τον πολιτισμό της, συμβάλλουν στην ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού και μπορούν να αποτελέσουν εργαλείο για στοχευμένες πρωτοβουλίες και δράσεις ανάπτυξης της περιοχής με χαρακτήρα αειφορικό. Ευελπιστούμε και το οικομουσείο του ποταμού Αώου να συμβάλλει, στο μέτρο του δυνατού, προς την κατεύθυνση αυτή.

Το οικομουσείο του ποταμού Αώου είναι έργο συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από Εθνικούς Πόρους στα πλαίσια του Διασυνοριακού Προγράμματος ΙΡΑ «Ελλάδα-Αλβανία 2007-2013». Υλοποιείται από τέσσερις συνεργαζόμενους φορείς το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (Med-INA), την Πίνδος Περιβαλλοντική, το Institute of Nature Conservation in Albania (INCA) και το Δασαρχείο της Πρεμετής.