ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΑΡΤΑΣ -

Του Δημήτρη Χαμπίπη

Είναι στραβό το κλίμα το τρώει και ο κορωνοϊός. Μια χαίουσα πληγή από μια δεκαετή βαριά ασθένεια των μνημονίων χρειάζεται πολύ χρόνο και πολύ προσπάθεια για να επουλωθεί.

Και εκεί που όλοι προσδοκούσαμε σε μια πολύ σοβαρή αυτή την φορά προσπάθεια και συμβολή από όλους, κάτω από εντελώς ακραίες και απρόβλεπτες συνθήκες άλλαξε άρδην το μοτίβο.
Ούτε ο μεγαλύτερος μελλοντολόγος θα μπορούσε πριν 8 μήνες να προβλέψει την επέλαση του αόρατου και ύπουλου εχθρού που μας βρήκε ανέτοιμους και αθωράκιστους και μας καθήλωσε.
Πλέον στην χώρα κυριαρχεί η αδήριτη ανάγκη να βρεθεί «φώς στην άκρη του τούνελ» γιατί η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα του δύσμοιρου και χειμαζόμενου Έλληνα πολίτη έχει βαρέσει κόκκινο ενόψει και του δύσκολου χειμώνα που επελαύνει.
Σε ολόκληρη την μεταπολίτευση ο Σεπτέμβρης ήταν η περίοδος της ελπίδας και της προσδοκίας για ένα καλύτερο αύριο. Στις 7 Σεπτέμβρη ο εκάστοτε πρωθυπουργός έχει το προνόμιο να κυριαρχεί στην δημοσιότητα εγκαινιάζοντας την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και δίνοντας το στίγμα των πολιτικών επιλογών της επόμενης χρονιάς.
Ήταν ο Αντρέας Παπανδρέου αυτός που έδινε λάμψη και κύρος στον θεσμό και που για τις εξαγγελίες του καθήλωνε πολλές ώρες πριν την άνοδό του στο βήμα τις παραγωγικές τάξεις και τους εργαζόμενους.
 Η μαγική λέξη ήταν και εξακολουθεί να είναι η ανάπτυξη. Ανάπτυξη όμως από ποιόν, για ποιους και με ποιόν τρόπο. Χρειάζεται βαθιά γνώση μακροοικονομίας και των διαρθρωτικών προβλημάτων για έναν αξιόπιστο σχεδιασμό. Και ο πλέον αδαής περί τα οικονομικά γνωρίζει ότι το αρχικό αλλά κρίσιμο κριτήριο για έναν επενδυτή είναι η έρευνα αγοράς. Αν και κατά πόσο διασφαλίζεται η διαρκής και αέναη ύπαρξη της πρώτης ύλης και αν υπάρχει ψυχολογία αγοράς. Αν δηλ. το προϊόν που θα παράγει έχει εξασφαλισμένη ζήτηση.
Ο Αντρέας ήταν ο πρώτος που στο συνολικό πακέτο εξαγγελιών είχε λανσάρει τις 100.000 νέες θέσεις εργασίας που μαζί με την εισοδηματική πολιτική ήταν αυτά που γοήτευαν τον πολίτη.
Ήταν όμως κορυφαίος οικονομολόγος σε διεθνές επίπεδο και είχε το χάρισμα να μετουσιώνει την θεωρία σε πράξη. Είχε σφαιρική εικόνα και ήξερε καλά πώς χτυπάει η καρδιά και στο πλέον απομακρυσμένο και αραιοκατοικημένο χωριό της χώρας.
Είχε φροντίσει όμως νωρίτερα για τα «περήφανα γηρατειά» που κατά βάση ζουν εκεί να έχουν κομπόδεμα για να αγοράζουν για τα εγγόνια τους.
Ήξερε ακόμη καλά ότι οι 600.000 κρατικοί υπάλληλοι που προσδοκούσαν να ακούσουν ακόμη και τις 20 δραχμές την ημέρα (600 δραχμές αύξηση τον μήνα) βελτίωναν σημαντικά την αγοραστική δύναμη του έστω και μικρού εισοδήματος και ωσαύτως και την ποιότητα ζωής τους. Μια αγορά που για πάνω από 10 χρόνια έσφυζε από ζωή και δυναμισμό και έδινε κίνητρο για να επιχειρήσουν χιλιάδες νέοι κυρίως στις μικρής κλίμακας επιχειρήσεις που αποτελούσαν την ραχοκοκαλιά της οικονομίας.
Έτσι η εξαγγελία για 100.000 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας έπιανε τόπο.
Κάθε επόμενη χρονιά γύρω στου 80.000 νέοι κυρίως έβρισκαν μια θέση κάτω από τον ήλιο.  Έστω και κατά 40.000 στον δημόσιο τομέα (πολύ λανθασμένη εκ του αποτελέσματος επιλογή) και κατά 40.000 στον ιδιωτικό τομέα.
Ο Κώστας Σημίτης για 8 χρόνια έκανε copy pace τις εξαγγελίες του Αντρέα. Είχε την δική του κοσμοθεωρία αυτός με προσανατολισμό σε κεντρογενείς συντηρητικές επιλογές και με έμφαση στις φοροελαφρύνσεις των μεγάλων επιχειρήσεων. Ως αποτέλεσμα φύτρωσαν σαν μανιτάρια στη χώρα πολυκλαδικές πολυεθνικές επιχειρήσεις που αύξησαν μεν την απασχόληση, διοχέτευαν δε τεράστια κεφάλαια στο εξωτερικό με σημαντική αφαίμαξη πόρων για την οικονομία μας. Ήταν ευτυχής η συγκυρία για αυτόν γιατί του έλαχε η ευθύνη της διοργάνωσης των πλέον πετυχημένων ολυμπιακών αγώνων της σύγχρονης εποχής μετατρέποντας την χώρα σε ένα απέραντο εργοτάξιο. Είχε ως βασικό όπλο στην φαρέτρα του και την μεγαλύτερη ίσως μεταρρύθμιση στην μεταπολίτευση όπως ήταν το ΑΣΕΠ που έβαλε φρένο στην πελατειακή αντίληψη και στις αθρόες προσλήψεις σε ένα δημόσιο που δεν άντεχε πλέον την μισθολογική δαπάνη.
 Έτσι και επί Σημίτη η εξαγγελία για 100.000 θέσεις εργασίας είχε αντίκρισμα.                 
Με την άκρως επιτυχημένη οικονομολογικά συνταγή κατά 10.000 στον δημόσιο τομέα  και κατά 70.000 στον ιδιωτικό τομέα.
Και μετά ήρθαν οι βάρβαροι. Η καταστροφική 5ετία Καραμανλή με την χώρα ακυβέρνητη στον αυτόματο πιλότο. Ήξεραν να την διοικούν καλύτερα οι νεολαίοι της ΔΑΠ, κάποιοι κουμπάροι και νταβατζήδες εργολάβοι που ήθελαν συμψηφισμούς στα προνόμια.
Η κυρίαρχη αντίληψη ήταν το παλάτζο για προσλήψεις στο δημόσιο μέσα σε πέντε χρόνια όσες έγιναν επί ΠΑΣΟΚ σε δεκαπέντε. Η χώρα με 120 δις ευρώ επιπλέον χρέος μπήκε στον αστερισμό της επιτήρησης και των μνημονίων.
Έτσι και επί Καραμανλή η εξαγγελία για 100.000 θέσεις εργασίας έπιασε τόπο.  
 Κάθε επόμενη χρονιά γύρω στου 90.000 νέοι κυρίως έβρισκαν μια θέση κάτω από τον ήλιο. Με την άκρως αποτυχημένη οικονομολογικά συνταγή κατά 80.000 στον δημόσιο τομέα  και κατά 10.000 στον ιδιωτικό τομέα.
Η ακόμη πιο καταστροφική δεκαετία των μνημονίων στο ίδιο ακριβώς μοτίβο.
Και ο Γιωργάκης Παπανδρέου, και ο Αντώνης Σαμαράς, και ο Αλέξης Τσίπρας και εσχάτως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανεβαίνουν κάθε Σεπτέμβρη τον δικό τους γολγοθά κάνοντας και αυτοί μια copy pace των εξαγγελιών του Αντρέα χωρίς όμως να λαμβάνουν στοιχειωδώς υπόψη την κατάσταση που καλούνται να διαχειριστούν.
Και αντί να προσθέσουν έστω και μία νέα θέση εργασίας με τα λουκέτα, τις απολύσεις και την ανεξέλεγκτη πλέον κατάρρευση της οικονομίας δημιούργησαν μεγάλης κλίμακας ανεργία που για πολλά χρόνια πλησιάζει το εξωφρενικό μέγεθος του 30% του ενεργού πληθυσμού, με 200.000 απώλεια θέσεων εργασίας επί Γιώργου Παπανδρέου, με 300.000 απώλεια επί Αντώνη Σαμαρά και 400.000 επί Αλέξη Τσίπρα.
Ήταν τραγική η φιγούρα του Κυριάκου Μητσοτάκη να κάνει και αυτός copy pace τις εξαγγελίες του Αντρέα διανθισμένες με κάποιες φοροελαφρύνσεις που ουδείς απολαμβάνει, με κατάργηση, αλλού απομείωση και αλλού διατήρηση της εισφοράς αλληλεγγύης  και με υποσχέσεις για 100.000 φρούδες ελπίδες χωρίς αντίκρισμα.    
Ένας θεσμός που πέρα από το τυπικό κομμάτι των εγκαινίων της Διεθνούς Έκθεσης Θεσ/νίκης έχασε οριστικά και αμετάκλητα την αίγλη του, χάνει και την αξιοπιστία του και θα πρέπει να παρέλκει.
Ο Έλληνας πολίτης έγινε δύσπιστος και καχύποπτος και δεν γουστάρει πλέον να υποτιμούν  την νοημοσύνη του με υποσχέσεις για δώρα, άδωρα…  

                                                        

Ο Δημήτρης Χαμπίπης είναι Οικονομολόγος

      

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >