ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΑΡΤΑΣ -

Του Δημήτρη Βλαχοπάνου

Θεωρήθηκε –και ήταν κατά κοινή ομολογία– μια κορυφαία ιστορική στιγμή η συνάντηση γνωριμίας Κομμένου και Lidice στις Βρυξέλλες, το απόγευμα της Τετάρτης 20 Φεβρουαρίου 2019.

Την  εκδήλωση προγραμμάτισε και οργάνωσε ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου, ύστερα από επίσκεψη που πραγματοποίησε ως προσκυνητής στο Κομμένο τον περασμένο Ιούνιο. Σε συζήτηση που συνόδευε την επίσκεψη, τέθηκε η ανάγκη εξωστρέφειας των μαρτυρικών τόπων και η σύνδεσή τους με άλλους μαρτυρικούς τόπους όχι μόνο της χώρας μας αλλά και της Ευρώπης. Γιατί έτσι μόνο θα διατηρηθεί η κοινή μνήμη και θα ενδυναμωθεί ο κοινός αγώνας για την ανάδειξη των εγκλημάτων του ναζισμού και την απόκρουση κάθε ανάλογου σημερινού μορφώματος, που νοσταλγεί και υμνεί το χιτλερικό καθεστώς, επιδιώκοντας να ξεχαστούν οι κτηνωδίες του και να αναβιώσουν οι θεωρίες που εκτρέφουν τον εθνικισμό, τον ρατσισμό και την ξενοφοβία.
Στο πλαίσιο αυτό επιλέχτηκε ως θέμα η συνάντηση στο Ευρωκοινοβούλιο, την έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντιπροσωπείας του Κομμένου με αντιπροσωπεία του Lidice. Είχε ήδη προηγηθεί στο Κομμένο η προβολή του ντοκιμαντέρ «Ένα δέντρο θυμάται» που δημιούργησε ο δημοσιογράφος –και φίλος πλέον του Κομμένου–Κώστας Φόλας, το οποίο αποδίδει σε όλη την έκτασή της τη θηριωδία του ναζισμού στο χωριό Lidice. Σημειώνεται πως στο Lidice, 20 χιλιόμετρα δυτικά της Πράγας,  εκτελέστηκαν 198 άντρες άνω των 16 ετών και 71 γυναίκες. Στο Κομμένο εκτελέστηκαν 317 κάτοικοι κάθε φύλου και κάθε ηλικίας.
Τα τραύματα του Κομμένου και του Lidice παρουσιάζουν πολλά κοινά γνωρίσματα. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών δεν ενόχλησαν τους Γερμανούς. Υπήρξαν τα αθώα και ανυπεράσπιστα θύματα της ναζιστικής τρομοκρατίας. Στο Lidice δολοφονήθηκαν 82 παιδιά. Στο Κομμένο 97. Το Lidice πυρπολήθηκε. Και το Κομμένο επίσης. Κομμένο και Λίντιτσε αποφασίστηκε από τις ανώτατες αρχές κατοχής να εξαφανιστούν απ’ τον χάρτη. Τα δυο χωριά ξαναφτιάχτηκαν. Το Lidice σε άλλο μέρος. Το Κομμένο στο ίδιο μέρος που κατέστρεψαν οι ναζί.
Το Κομμένο είχε την ιδιαιτερότητα την προηγούμενη μέρα, 15 Αυγούστου, να γιορτάζει το πανηγύρι του. Και στο χωριό να γίνεται ο γάμος της Αλεξάνδρας. Οι κάτοικοι βρίσκονταν στον πρωινό τους ύπνο όταν ξεκίνησε η σφαγή. Βρέθηκαν μπροστά στους πάνοπλους στρατιώτες ανυποψίαστοι και ανυπεράσπιστοι.
Ο Στέλιος Κούλογλου συνέλαβε το βαθύ νόημα μιας τέτοιας πράξης και προχώρησε χωρίς καθυστερήσεις σε συνεργασία με την Ευρωβουλευτίνα της Τσεχίας Katerina Konecna, η οποία προσκάλεσε στο Ευρωκοινοβούλιο την αντιπροσωπεία του Lidice. Οι δύο αντιπροσωπείες συναντήθηκαν για μια πρώτη γνωριμία στις 6.00 το απόγευμα της Τετάρτης στον ανοιχτό χώρο του Ευρωκοινοβουλίου. Επικεφαλής των εκπροσώπων του Lidice ήταν η δήμαρχος Veronica Kellerova και των εκπροσώπων του Κομμένου η αντιδήμαρχος δήμου Νικολάου Σκουφά Αφροδίτη Βλαχοπάνου.
Η επίσημη εκδήλωση άρχισε στις 6.30 με εισαγωγή του Ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου και προβολή βίντεο το οποίο περιλάμβανε το ιστορικό της σφαγής του Κομμένου μέσα από μαρτυρίες επιζώντων. Προβλήθηκε, επίσης, ένα μέρος από την ταινία του Κώστα Φόλα με θέμα τη σφαγή του Lidice. Την ιστορική σελίδα του Κομμένου ανέπτυξε εν συντομία ο Δημήτρης Βλαχοπάνος, φιλόλογος και συγγραφέας, και την αντίστοιχη του Lidice ανέπτυξε η Luiza Rodrigues,  υπεύθυνη θεμάτων πολιτισμού του Lidice. Την εκδήλωση έκλεισαν η δήμαρχος του Lidice και η αντιδήμαρχος Νικολάου Σκουφά, οι οποίες απηύθυναν πρόσκληση για κοινές επισκέψεις στους δύο μαρτυρικούς τόπους. Οι εκδηλώσεις μνήμης στο Lidice γίνονται φέτος από 13 ως 15 Ιουνίου. Και στο Κομμένο τις ημέρες του δεκαπενταύγουστου με κορύφωση το μνημόσυνο της 16ης Αυγούστου.
Την εκδήλωση παρακολούθησαν, πέραν των πολιτών από Ελλάδα και Τσεχία, οι Ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης και Κωνσταντίνα Κούνεβα, ο Γερμανός Ευρωβουλευτής Helmut Scholz, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στην Ε.Ε. πρέσβης Ανδρέας Παπασταύρου, αντιπροσωπεία του δήμου Περάματος με επικεφαλής τον δήμαρχο Γιάννη Λαγουδάκη, μαθητές και καθηγητές του 4ου Λυκείου Βόλου, δημοσιογράφοι από κεντρικά και περιφερειακά μέσα ενημέρωσης κλπ.
Στην αντιπροσωπεία του Κομμένου συμμετείχαν ο δημοσιογράφος και δημιουργός της βραβευμένης ταινίας «Ένα δέντρο θυμάται» Κώστας Φόλας, καθώς και η Γερμανίδα καθηγήτρια ιστορίας και διευθύντρια της οργάνωσης Ourchild της περιοχής Bad Sulza της Γερμανίας Μάριον Σνάιντερ.
Το Lidice, το οποίο έγινε σύμβολο του φασιστικού δεσποτισμού κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αριθμεί σήμερα 500 κατοίκους. Τόσοι είναι περίπου και οι κάτοικοι του σημερινού Κομμένου.

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >