ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΑΡΤΑΣ -

Οι εργασίες στους πέντε αυτοκινητόδρομους που υλοποιούνται με Συμβάσεις Παραχώρησης άρχισαν το 2008. Τον Ιούνιο του 2012 τα έργα της Ολυμπίας οδού, της Ιόνιας οδού και του αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας (Ε65), ήταν σταματημένα ήδη επί δύο χρόνια. Οι εργασίες στον αυτοκινητόδρομο «Αιγαίου» (Μαλιακός – Κλειδί Ημαθίας) βρίσκονταν σε οριακό επίπεδο, ενώ στο αυτοκινητόδρομο «ΜΟΡΕΑ» (Κόρινθος – Καλαμάτα) παρ’ ότι είχαν προχωρήσει αρκετά, κινούνταν με αργούς ρυθμούς. 

Τα προβλήματα που είχαν συσσωρευτεί ήταν τεράστια, με κυριότερο την άρνηση των Τραπεζών να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση των έργων, καθώς υπήρχε δραματική μείωση των κυκλοφοριακών φόρτων και των εσόδων από τα διόδια.  Είχε προηγηθεί, το 2010, η προσφυγή της χώρας μας στο ΔΝΤ… 

Κληθήκαμε λοιπόν τότε, αρχές καλοκαιριού 2012, να λύσουμε την πολύ δύσκολη εξίσωση επανεκκίνησης των εργασιών στους αυτοκινητόδρομους. Με μεθοδικότητα, συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους και σκληρή δουλειά, πετύχαμε εννέα μήνες αργότερα, την άνοιξη του 2013, να υπογράψουμε Συμφωνίες με κάθε έναν Παραχωρησιούχο, λύνοντας το βασικότερο πρόβλημα, τις απαιτήσεις παρελθόντος των κατασκευαστών, έχοντας μοναδικό γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. 

Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους κυρώθηκαν από τη Βουλή, αφού προηγουμένως συζητήθηκαν εξαντλητικά, τόσο στην αρμόδια Επιτροπή όσο και στην Ολομέλεια, οι τέσσερις τροποποιημένες Συμβάσεις Παραχώρησης για Ολυμπία οδό, Ιόνια οδό, Ε65 και αυτοκιν/μο Αιγαίου.

Οι εργασίες υλοποιούνταν πλέον με γρήγορο ρυθμό, παρά τα επιμέρους προβλήματα που παρουσιάζονταν. Δουλεύαμε όμως μέρα – νύχτα και σκύβαμε πάνω σε κάθε πρόβλημα, δίνοντας λύσεις. Οι εργασίες συνεχίζονταν έτσι μέχρι το τέλος του 2014. Όμως στις αρχές του 2015, μετά τις βουλευτικές εκλογές και την ανάδειξη της συγκυβέρνησης Σύριζα - ΑΝΕΛ, άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα μαύρα σύννεφα στον ορίζοντα. 

Μεγάλα λόγια και λίγη δουλειά από τους νέους Υπουργούς, παρελθοντολογία αβάσταχτη. Τα σύννεφα ξέσπασαν κι έφεραν καταιγίδα. Οι καταβολές της χρηματοδοτικής συμβολής του Δημοσίου καθυστερούσαν χωρίς λόγο, οι προκλητικές προεκλογικές δεσμεύσεις δεν επέτρεπαν στη νέα πολιτική ηγεσία να κατανοήσει την σκληρή πραγματικότητα, αποφάσεις δεν λαμβάνονταν, οι ρυθμοί στα έργα των αυτοκινητόδρομων έπεσαν. 

Μοιραία φθάσαμε στο πρωτοφανές, σε κλείσιμο εργοταξίων και απολύσεις προσωπικού μέσα στο κατακαλόκαιρο! Ακολούθησαν δημοψήφισμα, capital controls, νέες εκλογές και μόνο προς τα τέλη του 2015 άρχισαν να καταβάλλονται οι οφειλές. Ήταν πολύ αργά. Η χρονιά είχε χαθεί για τα έργα και το κόστος αυτό βαρύνει το Δημόσιο. 

Το οριστικό χρονοδιάγραμμα που τέθηκε για την ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων μετατέθηκε πλέον για την 31η Μαρτίου 2017, οπότε λήγει οριστικά –για τα έργα αυτά– η προγραμματική περίοδος 2007 – 2013. Είναι όμως εφικτή η ολοκλήρωση των αυτοκινητοδρόμων σε ακριβώς ένα χρόνο από σήμερα, έτσι όπως διαμορφώνεται πλέον  η κατάσταση; Ας δούμε αναλυτικά που βρίσκεται κάθε έργο.

 

Α. Ολυμπία οδός (Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα)

Η υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου ανέρχεται σε 70%. Το έργο δεν μπορεί να ολοκληρωθεί και να δοθεί στην κυκλοφορία στο σύνολό του μέχρι τις 31.03.2017. Υπάρχουν ακόμα θέματα προς επίλυση στις Καμάρες και την Κερύνεια Αιγιαλείας, στο Δερβένι (όπου συνεχίζει να παραμένει η σοβαρή εμπλοκή με την εργολαβία της υπό κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής Κιάτο – Ψαθόπυργος), στον Πλάτανο και στο τμήμα από το Ρίο μέχρι τα Αραχωβίτικα. Είναι βέβαιο ότι, μετά τον Μάρτιο του 2017, η κυκλοφορία θα διεξάγεται σε αρκετά σημεία αμφίδρομα στον ένα από τους δύο κλάδους, ενώ προβλήματα θα υπάρχουν και στο παράπλευρο δίκτυο.

Ζοφερό είναι το μέλλον για το τμήμα Πάτρα – Πύργος, το οποίο κακώς εξαιρέθηκε από την τροποποιημένη Σύμβαση της Ολυμπίας οδού το 2013. Δεκάδες φορές έχει εξαγγελθεί τον τελευταίο χρόνο, από το Υπ. Υποδομών, η δημοπράτηση ως δημόσιο έργο του εν λόγω άξονα, ο οποίος «έσπασε», αδικαιολόγητα, σε οκτώ (!) ξεχωριστά τμήματα. 

Παρ’ όλα αυτά, μέχρι σήμερα, έχουν διακηρυχθεί απλώς μόνο δύο τμήματα από τα οκτώ και μάλιστα στην κατεύθυνση από τον Πύργο προς την Πάτρα! Είναι βέβαιο, κατά συνέπεια, με τη διαδικασία που ακολουθείται, ότι όχι μόνο δεν θα ολοκληρωθεί ο άξονας Πάτρα – Πύργος μέχρι το 2020, αλλά, αντιθέτως η τύχη του κρίνεται εξαιρετικά αβέβαια. 

 

Β. Ιόνια οδός (Αντίρριο – Ιωάννινα)

Η υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου ανέρχεται σε περίπου 70%, κατά συνέπεια δεν είναι εφικτή η ολοκλήρωση και απόδοση σε κυκλοφορία του συνολικού άξονα (μήκους 196 χλμ) εντός ενός έτους. Εκτιμάται ότι μέχρι τον Μάρτιο του 2017 θα έχουν ολοκληρωθεί δύο λειτουργικά τμήματα (συνολικά 140 χλμ περίπου). 

Ειδικότερα αναμένεται να ολοκληρωθούν τα τμήματα από την Γαυρολίμνη Αιτωλ/νιας μέχρι την Αμφιλοχία, μήκους 70 χλμ και από το Κομπότι Άρτας μέχρι την Πέρδικα Ιωαννίνων (70 χλμ). Θα υπολείπεται η ολοκλήρωση της κατασκευής: (α) της σήραγγας Κλόκοβας, η οποία όμως επηρεάζει ολόκληρο το τμήμα από το Αντίρριο μέχρι τη Γαυρολίμνη, μήκους 15 χλμ, (β) του ενδιάμεσου τμήματος από Αμφιλοχία μέχρι Κομπότι, μήκους 25 χλμ και (γ) του τμήματος Πέρδικα – Ιωάννινα, μήκους 20 χλμ.

 

Γ. Αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας – E 65 (ΠΑΘΕ (Λαμία) – Εγνατία οδός)

Υπενθυμίζεται αρχικά ότι λόγω των πολύ μεγάλων οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζαν το 2012 οι Συμβάσεις, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι για τον Ε65 προβλεπόταν ήδη από την αρχική Σύμβαση (του 2007) η επιδότηση λειτουργίας του, καταβαλλόμενη από το Δημόσιο λόγω των προβλεπομένων από τότε χαμηλών κυκλοφοριακών φόρτων, όλοι προεξοφλούσαν ότι το έργο τελικά δεν θα κατασκευαστεί. 

Τους διαψεύσαμε και το έργο επανεκκίνησε την άνοιξη του 2012, μαζί με τους υπόλοιπους αυτοκινητόδρομους. Η υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου στο κεντρικό τμήμα του αυτοκ/μου, από Ξυνιάδα Φθιώτιδας – Τρίκαλα, ανέρχεται σε 65%, όμως δεν μπορεί να ολοκληρωθεί μέχρι τις 31.03.2017, καθώς εκκρεμούν ακόμα ζητήματα εξασφάλισης γης σε διάφορα σημεία. Δεν θα ολοκληρωθεί επίσης, το 2017, αλλά παραπέμπεται για το 2020, το τμήμα ΠΑΘΕ – Ξυνιάδα, μήκους 30 χλμ, ώστε να συνδεθεί ο Ε65 με τον ΠΑΘΕ.

Εκεί όμως που δεν υπάρχει καμία θετική εξέλιξη είναι στο βόρειο τμήμα του άξονα, από τα Τρίκαλα μέχρι την Εγνατία οδό, ώστε ο Ε65 να αποτελέσει ενιαίο αυτοκινητόδρομο, από τον ΠΑΘΕ (Λαμία) μέχρι την Εγνατία. Παρά το γεγονός ότι η τροποποιημένη Σύμβαση του 2013 ορίζει ότι το τμήμα Τρίκαλα – Εγνατία οδός πρέπει να ολοκληρωθεί εντός πέντε ετών (δηλ. το 2018), είναι βέβαιο ότι αυτό το βασικό τμήμα του Ε65, με την πολιτική της σημερινής Κυβέρνησης παραπέμπεται στις καλένδες.

 

Δ. Αυτοκινητόδρομος «Αιγαίου» (Μαλιακός – Κλειδί Ημαθίας)

Η υλοποίηση του φυσικού αντικειμένου ανέρχεται σε 90% και το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί με μεγάλη καθυστέρηση, μέχρι το καλοκαίρι του 2017. Εκκρεμότητες θα υπάρχουν σε διάφορα σημεία, όπως σε κτίρια ελέγχου των σηράγγων και στους Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών. Τονίζεται ότι το 2015, για διάστημα έξι μηνών, τα εργοτάξια του αυτοκινητόδρομου είχαν κλείσει (!) λόγω της προκλητικής αδιαφορίας της ηγεσίας του Υπουργείου Υποδομών. Ξανάνοιξαν μόλις τον περασμένο Νοέμβριο …

 

Ε. Αυτοκινητόδρομος «ΜΟΡΕΑΣ» (Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα και Λεύκτρο – Σπάρτη)

Το τμήμα Κόρινθος – Τρίπολη – Καλαμάτα παραδόθηκε στην κυκλοφορία το Δεκέμβριο του 2012 και η υλοποίηση του συνολικού φυσικού αντικειμένου του έργου ανέρχεται σε 95%. Η τροποποιημένη Σύμβαση Παραχώρησης ενσωματώθηκε σε νομοσχέδιο που συζητήθηκε στη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2015, με τη διαδικασία του επείγοντος (!), μαζί με δεκάδες «προαπαιτούμενα» θέματα περί κόκκινων δανείων, ερευνητικών κέντρων, οίνου, φαρμάκου και άλλων άσχετων, δηλαδή δεν συζητήθηκε καν, ούτε στην Επιτροπή ούτε στην Ολομέλεια της Βουλής. 

Οι σημερινοί Υπουργοί που το 2013 θεωρούσαν τις τέσσερις Συμβάσεις που εμείς είχαμε υπογράψει, περίπου ως εθνική μειοδοσία και διακήρυτταν «άμεση επαναδιαπραγμάτευσή τους», έφεραν προς κύρωση “εν κρυπτώ” την τροποποιημένη Σύμβαση του «ΜΟΡΕΑ». Αυτή όμως έπρεπε να συζητηθεί διεξοδικά στη Βουλή και να τεκμηριωθεί η σκοπιμότητά της. Το υπόλοιπο έργο (Λεύκτρο – Σπάρτη) αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του τρέχοντος έτους.

 

Συμπέρασμα

Η ολοκλήρωση και απόδοση των αυτοκινητοδρόμων στην κυκλοφορία έχει καθυστερήσει ένα χρόνο, ενώ ορισμένα τμήματά τους (Πάτρα – Πύργος, Τρίκαλα – Εγνατία οδός) παραπέμπονται για μετά το 2020. Η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά την Κυβέρνηση Σύριζα – ΑΝΕΛ. Τα κόμματα αυτά, ως αντιπολίτευση, τορπίλιζαν σε καθημερινή βάση τα έργα με εκατοντάδες Ερωτήσεις στη Βουλή περί δήθεν σκανδάλων (τις οποίες κοινοποιούσαν στους εισαγγελείς), ενθάρρυναν το κίνημα «δεν πληρώνω», αρνούνταν να συναινέσουν και στα αυτονόητα, ενώ η χώρα βρισκόταν ένα βήμα πριν την έξοδό της από την ΕΕ. 

Όταν ανέλαβαν τη διακυβέρνηση, όχι μόνο εγκατέλειψαν όλα όσα κατήγγειλαν, αλλά έδειξαν απίστευτη ανεπάρκεια στην αντιμετώπιση ακόμα και τρεχόντων θεμάτων, καθώς οι μεγάλες αποφάσεις για τα έργα είχαν ληφθεί την περίοδο 2012 – 2013. Το κόστος αυτής της ανεπάρκειας καλείται να αναλάβει το Δημόσιο, δηλαδή ο Έλληνας πολίτης.

Όμως οι αυτοκινητόδρομοι, με τους οποίους εκσυγχρονίζεται το οδικό δίκτυο της χώρας προς όφελος της οδικής ασφάλειας, έχουν ουσιαστικότατη συμβολή στην εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη. Το ΙΟΒΕ είχε υπολογίσει, το 2013, ότι η θετική επίπτωση της κατασκευής των έργων στο ΑΕΠ, μέχρι το 2015, ήταν της τάξεως του 1,15%. Δεν υπάρχει συνεπώς κανένα άλλο περιθώριο καθυστέρησης της ολοκλήρωσής τους.

 

Σταύρος Ελ. Καλογιάννης

Πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Υποδομών

 

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >