ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ ΑΡΤΑΣ -

    «Αχ! Πότε αυτό το σκούξιμο, τρανή κραυγή θα γίνει.
    Κραυγή ανήμερου θεριού, εκδίκηση γιομάτη.
    ……………………………………………………………..
    τα αστροπελέκια σου, άρματα, Πίνδε να μας μοιράσεις
    μια μέρα ν’ αναστήσουμε τη δόλια μας πατρίδα !».
    (Κώστας Κρυστάλλης).

140 έτη συμπληρώνονται φέτος (24-06-2021) από την απελευθέρω-ση της Άρτας από τον οθωμανικό ζυγό. Ακριβέστερα, του ανατολικού τμήματος του σημερινού νομού, πλην όμως επικράτησε η χρονολογία αυτή, πιθανότατα επειδή στην Ελληνική Επικράτεια εντάχθηκε και η πόλη της Άρτας.
Και όμως, παρ’ ότι η περιοχή αυτή είναι το πρώτο τμήμα της Ηπεί-ρου που απηλλάγη από τα δεσμά της δουλείας, η επέτειος παραμένει σε αφάνεια, αφού η εμπειρία δείχνει ότι μόνο όσες έχουν ταυτισθεί με αργία εμπεδώνονται στη μνήμη των νεοελλήνων. Άλλωστε, και στην πόλη της Άρτας, μολονότι υπάρχει κεντρική πλατεία με το όνομα «Πλατεία 24ης Ιουνίου», εντούτοις αυτή είναι γνωστή με την επικρατήσασα επωνυμία «Πλατεία Μονοπωλίου» (δηλαδή το γνωστό «Μονοπλιό») !
Είναι αλήθεια όμως, ότι ο Δήμος Αρταίων τα τελευταία χρόνια διοργανώνει ορισμένες εκδηλώσεις, ουδόλως όμως αυτές μπορούν να συγκριθούν θετικά με όσες έλαβαν χώρα για την εκατονταετηρίδα το έτος 1981, όταν και είχαν συρρεύσει πολλοί ιστορικοί και ερευνητές για αρκετές ημέρες και η αίθουσα του Μ/Φ Σκουφάς γέμιζε με εκθέσεις από τοπικά ιστορήματα (ακόμα και το πρωτότυπο του χάρτη της Συνθήκης του Βερολίνου 1878 είχε βρεθεί και εκτεθεί !).
Και όμως, η περιοχή της Άρτας υπήρξε πρωτοπόρα και στις εξεγέρσεις, αφού είχαν προηγηθεί οι τοπικές επαναστάσεις του 1854, 1866 και, βεβαίως, του 1878. Και έμελλε η τελική συμφωνία της Κωνσταντινούπολης την 24-05-1881, ώστε να παραχωρηθεί στην Ελλάδα, μαζί με τη Θεσσαλία, και η ανατολική του ποταμού Αράχθου περιοχή, ενώ η δυτική και πλέον προσοδοφόρα (συμπεριλαμβανομένου δηλαδή και του Κάμπου) παρέμενε υπό την οθωμανική κατοχή. Ενόψη δε της απελευθέρωσης, είχε προηγηθεί το από 09-60-1881 βασιλικό διάταγμα, με το οποίο συστάθηκε ο «Νομός Αθαμανίας», που περιελάμβανε 59 χωριά με έδρα την Άρτα.
Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν εμπόδισε σύσσωμο το λαό να υποδεχθεί την 24-06-1881 και περί ώρα 16:00΄, στο σημερινό ευρυχώριο των Αγίων Θεοδώρων τον απελευθερωτή ελληνικό στρατό (ιστορική η προσφώνηση του τότε Μητροπολίτου Σεραφείμ «Ευφράνθητε Αρτινοί. Σαλπίσατε τα θεμέλια της γης, βοήσατε τα όρη ευφροσύνην».
Την 16-08-1881 έγινε ορκοδοσία των πολιτών κατοίκων Άρτας σε επίσημη τελετή, των μεν Χριστιανών ενώπιον του Μητροπολίτου, των δε Ισραηλιτών ενώπιον του Αρχιραββίνου, ενώ εκ των παραμενόντων Οθωμανών ουδείς προσήλθε. Είχε βέβαια προηγηθεί η απογραφή της 03-07-1881, οπότε και απεγράφησαν, μαζί με τον πληθυσμό της περιοχής Βρύσεως (σημερινή οδός Κομμένου προς την Κάτω Παναγιά), Χριστιανοί 8.931, Ισραηλίτες 617 και Οθωμανοί 47. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι την 16-09-1881 επισκέφθηκε την απελευθερωθείσα περιοχή ο τότε Βασιλεύς Γεώργιος Α΄ (υπάρχει και σχετική αναθηματική πέτρινη επιγραφή στην Ι.Μ. Αγίας Αικατερίνης Καταρράκτου).
Βεβαίως, από τότε ο Νομός οργανώθηκε, έπρεπε όμως να περιμένει και άλλα 31 χρόνια, ώστε να απελευθερωθεί το 1912 και το δυτικό κομμάτι του και να υλοποιηθεί έτσι το όραμα και να παύσει ο καημός του «τραγουδιστή του χωριού και της στάνης», που αναφέρεται στην αρχή του παρόντος σημειώματος.
Ήδη σήμερα, μετρώντας 140 χρόνια ελεύθερης ζωής, μπορούμε να κάνουμε έναν απολογισμό για όσα έγιναν, αλλά και για όσα δεν πραγματώθηκαν. Αυτό όμως, το αφήνουμε για άλλους τοπικούς παράγοντες.

Μιχάλης Νικολάου - Δικηγόρος
Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Άρτας

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >